تغذیه در بدنسازی

«15 عدد تخم‌مرغ نیمرو یا آب‌پز، 5 عدد سفیده تخم‌مرغ، 4 لیوان شیر، 5 عدد موز، 250 تا 400 گرم گوشت قرمز، مکمل‌های پروتئینی و اسید آمینه.» این رژیم غذایی روزانه‌ای است که در برخی باشگاه‌های بدنسازی و پرورش اندام به ورزشکاران جوانی که بیشتر آنها زیر 20 سال سن دارند، توصیه می‌شود. نوجوانانی که علاقه وافری به داشتن هیکلی مانند آرنولد دارند و عکس‌هایی از فیگورهای جی‌کاتلد و کلمن را به در و دیوار اتاق خود می‌چسبانند، بدون اینکه این رژیم‌ها را بررسی کرده و یا با یک متخصص تغذیه مشورت کنند، از فردای روزی که در باشگاه ثبت‌نام کرده‌اند، بیشتر پول توجیبی خود را صرف خرید مکمل‌های غذایی کرده و استفاده از این رژیم را برای پرحجم کردن عضلات خود آغاز می‌کنند. اینکه آیا واقعا پیروی از رژیمی با این مقدار پروتئین و کالری توصیه شده به جوانان از روی اصول تغذیه و ورزش بوده یا نه، سوالی است که این هفته به آن پرداخته‌ایم.

رژیم غذایی دوره حجم - دوره نگهداری - دوره کات

رژیم غذایی دوره حجم

گویا گله کردن و یا به قول شما ناله کردن از اشتباهات رایج و نگران کننده بیشماری که ورزشکاران ایرانی مرتکب می شوند، به جزء لاینفکی از مقالاتی تبدیل شده است که از منابع مختلف انگلیسی و فرانسه ترجمه و تالیف می کنیم. نگرانی عمده ای که در رژیم غذایی دوران حجم در بین اغلب ورزشکاران دیده می شود، افراط یا تفریط در خوردن پروتئین است. از آنجایی که مقاله کاملی در مورد پروتئین و مقدار مصرف مجاز آن برای ورزشکاران رشته های مختلف را در همین نشریه چاپ کرده ایم، از تکرار مکررات در این شماره خودداری کرده و به همین نکته نیز بسنده می کنیم که افراط در مصرف پروتئین با افزایش چربی ذخیره شده در بدن همراه بوده و صدمات ناگواری را نیز به بافتهای حساس کلیه ها وارد می کند. اما کمبود آن در رژیم روزانه غذایی در دوران حجم نیز می تواند تمام نقشه های شما برای افزودن بر حجم عضلانی را نقش بر آب کند.

ورزشکاران رشته های قدرتی به طور متوسط روزانه باید در حدود 300 الی 350 گرم پروتئین مرغوب و کامل مصرف کنند که 150 گرم از آن را ترجیحا باید از مکملهای پروتئینی دریافت کنند. در دوران حجم باید تاکید خود را بر روی غذاهای طبیعی سرشار از پروتئین متمرکز کرده و مصرف قند کافی را نیز از یاد نبرید. مراد از تغذیه دوران حجم یقینا این نخواهد بود که بدون توجه به میزان نیاز روزانه خود به غذا و بدون در نظر گرفتن نوع متابولیسم بدن، هر آنچه را که دم دست خود می یابید، ببلعید. بسیاری از کسانی که از قاعده کلی و مردود: «هر آنچه را که می بینی، ببلع!» پیروی می کنند، پس از پایان دوره حجم، با انبوهی از چربی انباشته شده در اطراف شکم، باسن و پاها مواجه می شوند که آب کردن آنها گاه تمام وقت و انرژی آنها را طلب می کند. کسانی هم که در دوران حجم از کمبود پروتئین و یا قند و یا حتی چربی در رژیم روزانه غذایی رنج می برند نیز یقینا نتیجه مطلوبی از دوره به دست نخواهند آورد.

میزان کالری دریافتی در طول دوره حجم برای یک ورزشکار معمولی نیز باید در حدود 5000 الی 6000 کالری باشد. به دلیل اینکه در مورد قندها و کالری ها نیز مقالات نسبتا کاملی در این نشریه چاپ کرده ایم، در این مورد نیز از تکرار مکررات خودداری می کنیم.

دوره نگهداری

بسیاری از ورزشکاران ایرانی به این قسمت از کار اهمیت چندانی نداده و در نتیجه قسمت اعظمی از حجم به دست آمده در دوره را به راحتی و به آسانی از دست می دهند. این دوره از این نظر نیز اهمیت دارد که استراحتی برای دستگاه گوارش محسوب می شود که در طول دوره حجم، یکسره و بی وقفه، انواع و اقسام غذاهای پروتئین و قندی را هضم کرده و وارد بدن شما کرده است. من در این دوره مصرف کالری را به 3000 الی 3500 کالری در روز کاهش داده و مصرف قند را نیز تا حدودی محدود می کنم. من همچنین در این دوره مصرف پروتئین را نیز به 50 الی 150 گرم در روز محدود می کنم.

به این نکته نیز توجه داشته باشید که رعایت رژیم های طولانی و یکنواخت نه تنها از کارایی آنها می کاهد بلکه از نظر روحی و روانی نیز انسان را خسته و دلزده می کند.

برخی از ورزشکاران به یکباره از دوره حجم وارد دوره کات می شوند. این عمل منجر به از دست رفتن حجم عضلانی و منجر به تجزیه شدن پروتئین در عضلات می گردد. رعایت دوره نگهداری مابین دو دوره حجم و کات، حجم اضافه شده در طول دوره را حفظ کرده و از تجزیه شدن پروتئین در عضلات نیز به نحو مطلوبی کم می کند.

دوره کات

ورزشکارانی که قصد شرکت در رقابتها را داشته باشند، باید پس از اتمام دوره نگهداری، بدن خود را وارد دوره کات و یا چربی سوزی کنند اما ورزشکارانی که تنها برای افزایش حجم عضلانی تمرین می کنند و قصد شرکت در رقابتها تا چند ماه بعد را ندارند، می توانند با پرش از دوره کات، پس از دوره نگهداری وارد دوره حجم بعدی شوند.

در این دوره ترجیحا باید مصرف قند و هیدراتهای کربن را به وعده غذایی پس از تمرین محدود کنند. با توجه به اینکه در این دوره از تمرینات هوازی نیز باید استفاده کنید، برای حفظ مطلوب حجم، مصرف قند کافی، قبل از تمرین هوازی را نیز فراموش نکنید. مصرف چربی ها را در این دوره محدود کنید و در عوض، مصرف پروتئین را تا حدودی افزایش دهید.

عضله سازی و چربی سوزی

پیشنهاد

همانطور که از عنوان پیام پیداست این مطلب را می خواهم به حجم گیری و ساخت عضله اختصاص  دهم . عضله سازی مهمترین هدف این ورزش است و تمرین به مدت طولانی بدون افزایش وزن می تواند کابوس هر بدنسازی باشد . اما برای عضله سازی باید همه شرائط آن محیا شود و هرکدام که به قول معروف لنگ بزند کار مشکل یا غیر ممکن خواهد شد .

1-      خوردن حداقل 8 لیوان آب در روز ( 2 تا 2.5 لیتر ) – این موردی است که اغلب کم اهمیت تلقی می شود ولی بسیار مهم است به چند دلیل –70 درصد وزن بدن و همینطور عضله از آب تشکیل شده و برای رشد و  تغذیه و ریکاوری مناسب  عضله باید کاملا هیدراته باشد ضمن اینکه خوردن بیش از یک وعده پروتئین در روز به معنی بار اضافه برای کلیه هاست و حتما باید با خوردن آب زیاد در تصفیه خون از آمونیاک و اوره به کلیه ها کمک کرد خوردن آب باید در حدی باشد که ادرار همیشه شفاف و فاقد بوی تند باشد .

2-      به هیچ عنوان عضله سازی و چربی سوزی را همزمان در برنامه تمرینی خود در نظر نگیرید چرا که برای عضله سازی باید در بالانس مثبت کالری باشید ( حدود روزی 500 کالری اضافه تر بر متابولیسم پایه و مقدار انرژی که برای تمرین مصرف کرده اید ) به همین دلیل کربو هیدرات را در این دوره نه تنها برای کسب انرژی تمرین بلکه برای کالری مورد نیاز برای ریکاوری و عضله سازی در رژیم خود در نظر بگیرید پس توقع نداشته باشید کات بمانید و حجیم شوید .

3-      پروتئین – پروتئین – پروتئین  اهمیت این ماده غذائی بر هیچ کس پوشیده نیست ولی اگر فکر می کنید که با رژیم غذائی می توانید همه آمینو ها را به بدن برسانید و نیازی به مکملها که whey   یکی از بهترین آنهاست ندارید سخت در اشتباهید .

4-      مولتی ویتامین و مینرالها -  با این نحوه کشاورزی و دامداری مکانیزه روز به روز ارزش غذائی مواد عرضه شده در بازار کم تر می شود ولی بدنسازان با فشار و استرس شدیدی که به بدن وارد می کنند به هیچ عنوان مقدار ویتامنیها و مواد معدنی بدنشان را از رژیم غذائی نمی توانند کسب کنند و صد البته که خوردن دو کپسول مولتی ویتامین و  مینرال بسیار ساده است و اغلب نادیده انگاشته می شود .

5-      خواب و استراحت کافی یکی از راحت ترین کارها برای کسب حجم عضلانی است و نمیدانم چرا بسیاری بدنسازان که در باشگاه این همه زحمت و مشقت را تحمل می کنند روی قسمت راحت قضیه به خود سخت می گیرند و توجه چندانی نمی کنند  توجه داشته باشید که وقتی خواب هستید رشد می کنید نه هنگامی که در باشگاه هستید .

6-      ریکاوری صحیح و حساب شده - حداقل 72 ساعت استراحت به عضله ای که تمرین داده شده

با یک برنامه تمرین دقیق  و  مطابق با نیاز و تیپ بدنی شما –تغذیه مناسب و اصولی - حداقل 6 وعده که مهمترین آنها صبحانه  و وعده های قبل و بعد از تمرین هستند می توانید با کمی صبرو حوصله پیشرفت بدنی خود را ببینید .

بعد از 8 ساعت خواب شبانه و  روزه بودن بدن به حالت کاتابولیک و عضله سوزی می رود ( جالب اینکه در انگلیسی به روزه گرفتن fasting    گفته می شود و برای صبحانه شکستن روزه به کار می رود ) بنابراین صبحانه مهمترین وعده غذائی برای همه مردم و خصوصا بدنسازان به شمار می رود .

در مورد وعده پیش از تمرین کم وبیش اطلاع دارید اما وعده پس از تمرین اصطلاحی که برای این مورد به کار می رود پنجره رشد است عضلات بدن تا حدود یک ساعت و حداکثر یک ساعت و نیم بعد از تمرین کاملا  تهی از انرژی و تشنه گلیکوژن ( نوع قابل ذخیره گلوگز به صورت انرژی در عضلات ) است و اگر کربو هیدرات کافی به بدن نرسد نه تنها رشدی در عضلات نخواهید داشت بلکه بدن به سمت کاتابولیک و تجزیه و شکستن عضلات پیش می رود ضمن اینکه نوع کربو هیدرات مصرفی قبل و بعد  از تمرین کاملا با هم فرق دارد پیش از تمرین باید کربو هیدرات پیچیده و دیر هضم مصرف کرد که اصطلاحا با شاخص گلیسمیک پائین نام برده می شود تا به یک انرژی پایدار و یکنواختی در حین تمرین برسیم اما بعد از تمرین باید از قند های ساده به همراه پروتئین زود هضم ( مکلملها ) استفاده کنیم تا با  ترشح و افزایش شدید انسولین خون علاوه بر بارگیری سریع ذخائر انرژی عضلات از مزیت حمل آمینو ها بوسیله این هورمون سیال به عضلات بهره ببریم ( توجه کنید که از انسولین به آنابولیک ترین هورمون بدن نام برده می شود که ترشح زیاد آن در وقت مناسب به عضله سازی و زمان نامناسب به چربی اندوزی می انجامد )

منبع : www.getinshape.blogfa.com