ویتامین ها

ارائه تعریفی جامع برای کلمة ویتامین، عملاً غیر ممکن است. این کلمه در سال 1910م به وسیلة فونک اختراع شد. در این سال او توانست از پوستة برنج عنصر کریستالی را به دست بیاورد که از بیماری بری‌بری پیشگیری نموده و آن را درمان می‌کند (ناراحتی که زمانی اطلاعی از آن در دست نبود و بر اثر فقر ویتامین B ایجاد می‌شود).
ویت به این عنصر نام «آمین حیاتی» را داد که طبیعتاً اصطلاح ویتامین از کلمة آمین حیاتی گرفته شده و پس از آن این نام به مجموعة عناصر مورد نیاز فعالیت‌های حیاتی که بدن نمی‌تواند آنها را بسازد و بنابراین باید آنها را از طریق تغذیه بدست بیاورد اطلاق شد.
بنابراین، ویتامین عبارت است از عنصر ضروری برای فعالیت مناسب بدن و عامل حیاتی است که اغلب در مقادیر بسیار کم در مواد گیاهی و حیوانی وجود دارد. هر یک از ویتامین‌ها به نوعی به شکل کاتالیزورهای لازم برای ایجاد پدیده‌های مورد نیاز بدن و پدیده‌های تولید نسل نظیر تکثیر، رشد، گسترش، خفظ فعالیت حیاتی و غیره به کار می‌رود.
فقدان ویتامین‌ها نمونة کمبود ویتامین اسکوربوت است که از زمان‌های بسیار درو شناخته شده است.
روش‌ها درمانی که در دوران قدیم علیه این بیماری بکار می‌بردند، بسیار متغیر بوده (بدون اینکه هرگز کسی بتواند توجیه علمی برای این روش‌ها پیدا کند). «پلین» از علف بریتانیکا صحبت می‌کند (که بی شک نوعی ترشک بوده است)، داروئی که همراه با ژنتیان در یک رسالة پزشکی ایسلندی در قرن پانزدهم هم تجویز شده است. «ژاک کارتیه» گزارش داده که برخی از افراد مبتلا به اسکوربوت با مصرف دم کردة سوزن‌های کاج براساس دستور فارماکوپة هندی درمان شده‌اند و سرانجام، گروهی دیگر از خواص درمانی سنبل ختایی و... نام برده‌اند.
ولی همه باید تا قرن شانزدهم انتظار می‌کشیدند تا به تدریج به خواص میوه‌های خانوادة لیمو برای درمان این بیماری مشکوک شوند. اما این بیماری همچنان ملوانان کشتی‌های بادبانی را که ماه‌ها در دریا سفر می‌کردند و در طول سفر غذای آنها تنها از مواد کنسرو شده، آردی و نمک سود تشکیل می‌شد و از هر نوع میوه، سبزی‌های تاز و گوشت تازه محروم بودند، می‌کشت.
بایستی از تجربیات معاصر دکتر «آلن بومبار» که چند سالی است انجام شده، استفاده کنیم تا دریابیم که ادامة حیات افرادی که در دریا گم شده‌اند با استفاه از خود دریا که منبع ویتامین است (پلانکتونها) نیز امکان‌پذیر بوده است.
من واقعاً تعجب می‌کنم که چرا اندیشة صید ماهی تازه به مغز ملاحان قدیمی کشتی‌های بادبانی خطور نمی‌‌کرده است؟ خصوصاً که همة ما روغن جگر ماهی مورو را می‌شناسیم و از غنای آن از ویتامین‌های A و D آگاهیم. اما ماهی تازه دارای ویتامین‌های متعدد دیگری نیز هست. ضمناً باید این نکته را متذکر شوم که گوشت ماهی به صورت خام دارای آنزیمی به نام تیامیناز است که ویتامین B1 را از بین می‌برد (و البته این آنزیم بر اثر پختن می‌رود).
فقر ویتامین C تنها دلیل ایجاد اسکوربوت است که اگر ادامه پیدا کند، باعث پیدایش بیماری‌های شدید و سپس مرگ خواهد شد. در حالی که استفاده از تغذیه‌ای عادی همراه با گوشت و خصوصاً سبزی‌ها و میوه‌های تازه، افراد مبتلا به این ناراحتی را که بیماری بیش از حد در آنها پیشرفت نکرده باشد به سرعت بهبود می‌بخشد.
ابتلا به این بیماری منحصراً بر اثر فقر ویتامین C است (درست مثل بری بری که صرفاً به خاطر فقر ویتامین B راشیتیسم که به دلیل کمبود ویتامین D به وجود می‌آید).
پس از مدتی محققین متوجه شدند که با قرار دادن حیوانات تحت رژیم‌های غذایی خاصی که از نظر برخی ویتامین‌های مشخص دچار کمبود است، بیماری ایجاد میشود که بعدها آن را فقر ویتامین نامیدند.
فقر ویتامینی یک بیماری کاملاً مشخص بوده و ناراحتی‌ها و علائم خاص خود را دارد و تنها بر اثر فقدان یا کمبود یک ویتامین کاملاً مشخص ایجاد شده و ادامه می‌یابد (که البته تنها به وسیلة مصرف مجدد همان ویتامین درمان می‌شود).
بدین ترتیب، گروهی از ویتامین‌ها کشف شدند و نام‌های A، B، C، D، E و غیره را به خود اختصاص دادند. اما در هر یک از این گروه‌ها نیز ویتامین‌های مخلفی یافت شد که آنها را با ارقامی همراه با حرف مربوط به آن ویتامین مشخص کردند. به عنوان مثال، می‌توان از ویتامین B نام برد که خود به حدود پانزده ویتامین دیگر نظیر B1، B2، B3، B4، و.... تقسیم شده و هریک از آنها خاصیت و نقش ویژة خود را دارند.
البته اگر سعی کنیم ویتامین‌‌ها را به نوعی تعریف کنیم، شاید بتوان گفت که این عناصر یا بهتر از آن، عناصر حیاتی، برای ادامة حیات لازم بوده (تکثیر، رشد، حفظ و نگهداری، فعالیت، جذب و تحلیل و....) و به بدن امکان می‌دهند تا مواد غذایی را که دریافت می‌کند (عناصری را که از این ویتامین‌ها برخوردار هستند) به مقادیر بسیار کوچکی تبدیل کند که با نیازهای ارگانیکی او سازگاری داشته باشد. فقدان این عناصر حتی به صورت جزئی باعث ایجاد بیماری‌هایی می‌شود که ناراحتی‌ها و آسیب‌های خاص خود را در پی داشته و تنها با استفاده از ویتامین یا ویتامین‌هایی که کمبود آن ایجاد شده قابل درمان است.
دکتر «پومیه» در این مورد می‌گوید: «تعریفی جامع برای ویتامین‌ها وجود ندارد و تنها توضیحی که می‌توان برای آنها داد این است: دیگر عناصر در صورتی که بیش از حد مصرف شوند انسان را دچار ناراحتی می‌سازند، در حالی که اگر ویتامین‌ها مصرف نشوند، انسان بیمار خواهد شد.»
تذکر: قبل از شروع مطالعه و بررسی منابع و ریشه‌های ویتامین‌ها، بهتر است یادآوری کنم که مخمر آب جو عملاً دارای تمام ویتامین‌ها است (درست مثل جلبک‌های دریایی که تقریباً تمام ریز عنصرها را در خود دارند)

تصور می‌شود که ویتامین‌ها ابتدا توسط برخی از باکتری‌های خاک تهیه می‌شوند. گیاهان این ویتامین‌ها را از خاک جذب می‌کنند، سپس حیوانات گیاهخوار (منجمله انسان) با مصرف این گیاهان، میوه‌ها و سبزی‌ها ویتامین‌ها را جذب کرده و سرانجام، حیوانات گوشتخوار (که انسان در این گروه نیز جای دارد)، با خوردن حیوانات گیاهخوار این ویتامین‌ها را دریافت می‌کنند.
پس از جذب، ویتامین‌ها به وسیلة اعضاء مختلف کاملاً مشخصی نظیر غدد، کبد، قلب، کلیه‌ها، استخوانها، عضلات و غیر ه مورد استفاده قرار می‌گیرند (و یا ذخیره می‌شوند).
از نظر شیمیایی، ویتامین‌ها می‌توانند به گروه‌های کاملاً متفاوتی متعلق باشند. در حال حاضر، تولید ویتامین‌های اساسی در آزمایشگاه‌ها امکان‌پذیر بوده و این امر باعث تسهیل در تجربیات درمانی شده است. ویتامین‌ها از جنبه‌های متعدد شبیه به هورمون‌هایی هستند که توسط غدد درون‌ریز ترشح می‌شوند. مثلاً ویتامین‌ها نیز مانند آنها در مقادیر بسیار کم عمل نموده و اثرات آنها می‌تواند نزدیک به هم و یا مشابه باشد (به عنوان مثال، ویتامین B و انسولین، ویتامین D و پاراتیروئید). در سال 1967، تحقیقات «لوکا» نشان داد که برخی از متابولیسم‌های فعال این امکان را به وجود می‌آورند که ویتامین D جذب شده و مانند یک هورمون حقیقی متابولیسم کلسیم را کنترل کند.
برعکس، گروهی از ویتامین‌ها با اثرات ترشحی غدد درون‌ریز مخالفت می‌کنند، و بالاخره آنزیم‌ها و مواد غذایی نیز وجود دارند که ضد ویتامین هستند. از جملة این مواد می‌توان از تیامیناز که در ماهی خام وجود دارد (و با پختن از بین می‌رود) و ضد ویتامین B1 است، سفیدة تخم مرغ، الکل، ذرت طبیعی و غیره نام برد.
برخی از داروها نیز می‌توانند دارای خاصیت ضد ویتامینی باشند. به عنوان مثال اسید سالیسیلیک و مشتقات آن (سالیسیلات‌ها، آسپرین) ضد ویتامین B5 است. به همین دلیل گروهی از داروها نظیر پیرامیدن، آنتی بیوتیک‌ها و سولفامیدها، A.C.T.H، روغن کرچک و غیره و خصوصاً کورتیزون برای رفع هیپر ویتامینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. (بدون آن که تأثیر مشتقات دیسکومارینی را به عنوان ضد ویتامین K که برای کاهش مقدار پروترومبین، سیال نمودن، رقیق کردن و کاهش دادن انعقاد خود خصوصاً در بیماری فلبیت به کار می‌رود فراموش کنیم). لازم به تذکر است که در طب هومئوپاتی داروی ضد ویتامینی وجود ندارد.
برخی نویسندگان ادعا کرده‌اند که بعضی از موارد فقر ویتامینی را می‌توان به وسیلة هورمون‌ها درمان کرد.
به هر حال در تمام موارد تأثیر ویتامین‌ها کاملاً مشخص است. به عبارت دیگر، یک ویتامین مشخص و نه ویتامین دیگری می‌تواند یک بیماری را درمان کند. به عنوان مثال ویتامین C برای درمان اسکوربوت، ویتامین B برای معالجه بری بری، ویتامین D برای مبارزه با راشیتیسم و سرانجام، ویتامین B3 برای درمان پلاگر به کار میرود.
همچنین باید بدانید که برخی از غدد درون ریز از ویتامینها غنی هستند (نظیر هورمونهایی که توسط قسمت قشری غده فوق کلیوی ترشح میشوند و از نظر ویتامینهای A و C غنی هستند کبد که تقریبا تمام ویتامینها را در خود دارد و گلبولهای سفید که دارای ویتامین C زیادی هستند) ولی مقدار این ذخایر در صورت بروز تهاجم ویروسی، میکروبی و یا پیدایش فشار عصبی، به نحو محسوسی کاهش میابد که همین پدیده تاثیر سودمند ویتامین درمانی را در چنین شرایطی توجیه میکند.
به طور کلی شرایط تغذیه‌ای نامناسب باعث ایجاد فقر ویتامین میشود. این بیماری معمولا بر اثر سوء تغذیه ایجاد شده و به همین دلیل، بیشتر در کشورهای فقیر (به دلیل ظهور جنگها، جیره بندی و....) به چشم می‌خورد. شاید در مورد اردوگاههای نازی که در آنها اسیران جنگ گروه گروه کشته می‌شدند و در آنها اپیدمیهای وحشتناکی بر اثر فقر غذایی ایجاد می‌شد چیزهایی شنیده باشید. بدنی که به شکل نامناسبی تغذیه شده باشد نمی‌تواند به خوبی در برابر عفونتها و بیماریها از خود دفاع کند.
اما در شرایط عادی فقر ویتامینی در میان انسانها کمیاب بوده و تنها به صورت مصنوعی در حیوانات آزمایشگاهی ایجاد می‌شود. کمبودی که در انسا به چشم می‌خورد غالبا جزئی بوده و با یک یا چند ویتامین در رابطه است.
معمولاً ویتامینها در مقادیر کافی از طریثق تغذیه تامین می‌شوند ولی آسیبهای گوارشی و استفاده نامناسب از غذاها باعث میشود تا جذب آنها به صورت ناقص انجام گیرد. این وضعیت در میان مهاجرین یا کسانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند بیشتر مشاهده می‌شود فقر ویتامینی به صورت اصلی آن دیگر وجود ندارد ولی به شکل ثانوی بر اثر بیماری یا نوعی مسمومیت (نظیر الکل) به وجود می‌آید.
بنابراین، ضرورت خصور ویتامینها در مواد غذایی، استفاده از رژیم‌های کاملا مصنوعی را نفی میکند این ضرورت تفاوت بین در رژیم را که یکی به شکل طبیعی و دیگری مصنوعی شیمیایی و فاقد ویتامین است نشان میدهد.
همچنین تجربیات امروزی ثابت کرده است که رژیمهای غذایی که منحصرا به وسیله عناصر استریلیزه شده (که اکثر ویتامینهای آن بر اثر حرارت از بین رفته‌اند) تهیه میشود، مردود است. به همین دلیل است که در حال حاضر شیر مصرفی را به جای جوشاندن پاستوریزه میکنند زیرا جوشاندن ویتامینهای شیر تازه را نابود میکند (غیر از ویتامین E که در برابر حرارت ثابت بوده ولی توسط نور از بین می‌رود).
و در اینجا ضرورت دادن آب میوه تازه (پرتقال یا انگور) یا شیر پاستوریزه نجوشیده به کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند مشخص می‌شود.
قبل از ادامه بحث بایستی بدانید که متقابلا ناراحتیهای هیپرویتامینی نیز وجود دارد البته این بیماریها کمیاب است و بیشتر در آزمایشگاهها یا معالجاتی که به خوبی انجام نشده یا در آنها مقادیر بسیار زیادی ویتامین تجویز شده (در اکثر موارد بر اثر تزریق بیش از حد ویتامینهای A، B و D) به چشم می‌خورد. در قسمتهای بعد ضمن مطالعه هر یک از ویتامینها در این مورد نیز صحبت خواهم کرد.
چون انسان به دلیل وضعیت دندانهایش از تغذیه‌ای متنوع (حیوانی و گیاهی) برخوردار است، ویتامینهای حیوانی بیشتر در زمستان مورد توجه او قرار می‌گیرد زیرا در این فصل تنوع سبزیها و میوه‌ها کاهش پیدا می‌کند. البته در حال حاضر سرعت حمل و نقل این امکان را به وجود آورده تا در تمام سال، میوه‌های تازه (مثلا سیب) در اختیار مردم قرار گیرد.
روش درمان به وسیله ویتامینها، به عنوان شاخه‌ای از طب هومئوپاتی محسوب می‌شود زیرا با وجود اینکه این مواد در مقادیر بسیار کم مورد استفاده قرا می‌گیرند، عملا استفاده از آنها اجباری است. مقدار مصرف آنها می‌تواند تا یک میلیونیم و حتی یک ده میلیونیم روزانه باشد.
به همین دلیل متخصصین هومئوپاتی پیش از هر مورد دیگری به رژیمهای ویتامینی توجه دارند. در واقع آنها این رژیم را تنها به عنوان یک کمک برای روشهای درمانی خود به کار نمی‌برند بلکه همچنین از آن به عنوان یک روش پیشگیری از بیماریهایی که به نظر می‌رسد بیمار آمادگی ابتلاء به آنها را داشته باشد، استفاده می‌کنند.
به ندرت اتفاق می‌افتد که تجویزهای اینگونه پزشکان با توصیه‌هایی برای مصرف آب میوه تازه (برای نوزادان)، میوه‌های رسیده و شیرین (برای کودکان) و مصرف مواد خام نظیر سبزیها، سالاد، میوه‌های خام و غیره (برای بزرگسالان) همراه نباشد.
البته از مدتهای طولانی قبل از کشف تدریجی ویتامینهای مختلاف (هنوز هم ویتامینهای جدیدی در حال کشف است) متخصصین هومئوپاتی برا اثر تجربه ویتامینهایی را در داروهای خود به صورت رایج تجویز می‌کردند. از میان این موراد، می‌توان از ویتامین B به عنوان محرک سیستم اعصاب به شکل جو صحرایی، ویتامینهای D و E برای درمان قطع عادت ماهانه به صورت غلات تازه و گیاهان مقوی (اشتهاآور، بادشکن و تامین کننده مواد معدنی) و ویتامین C به صورت انگور فرنگی سیاه برای درمان آلرژیهای مختلف (روماتیسم، ورم حفره بینی، برونشیت، جوش و....) نام برد. البته نباید تردیدی در مورد اثر این داروها بر هورمونهای ترشحی قسمت قشری غده فوق کلیوی و ترشح هورمونهای ضد تورمی که مقاومت بدن را در برابر بیماریها افزایش می‌دهد (و بنابراین در برابر عفونتهای زمستانی مانند گریپ) و بر کاهش سرعت بیش از حد رسوب مؤثر است، داشته باشیم.
مثالهای فراوانی را می‌توان در رابطه با روشهای درمانی طب قدیمی مطرح کرد که امروزه مؤثر بودن آنها از طریق کشفیات، تجربیات و آزمایشهای علمی جدید به اثبات رسیده است.
بدین ترتیب، در دوران قدیم بیماران مبتلا به شب کوری را با تجویز مصرف جگر (بدون اینکه کمتری تصوری از وجود عناصر ویتامینی داشته باشند) با موفقیت درمان می‌کردند. این بیماری با مصرف رتینول که در ویتامین A وجود دارد، و این ویتامین به وفور در جگر گوسفند، گوساله و همچنین در روغن جگر برخی ماهیها (نظیر ماهی مورو و فلتان) موجود است درمان می‌شود.
همانطور که دکتر پومیه می‌گوید: «علم جدید، طب هوشیار قدیمیها را مورد تأیید قرار می‌دهد.»

مطالب ویتامینA
 

این ویتامین خاص رشد و بینایی است. مقاومت بدن در برابر عفونتها را افزایش داده و در بهبود زخمها و آسیب‌های عضلانی نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند.
ویتامین A در اثر حرارت از بین نمی‌رود.
منابع طبیعی ویتامین A:
اسفناج- انبه- انجیر- بادام- بادام زمینی- پرتقال- پنیر سفید- پیاز- تخم مرغ- توت فرنگی- سویا- سیب- سیب زمینی- جگر- جگر ماهی- خامه تازه- خرما- دانة آفتابگردان- روغن- زردآلو- زیتون- شیر نجوشیده- طالبی- عدس پخته- فلفل دلمه‌ای تازه- قارچ- قلب گاو- قلوه- کاهو- کدو- کرفس- کلم- گردو- گریپ فروت- گل کلم- گندم جوانه زده- گوجه فرنگی- گوشت گاو- گوشت تمام ماهی‌ها- گوشت گوسفند- لوبیا- لیمو- ماهی تن- مغز- موز- نارنگی- نان جو- نان سبوس دار- هلو- هندوانه- هویج.
توضیحات کامل:
ویتامین A رشد را تضمین می‌کند و به همین دلیل مصرف آن در دوران نوجوانی ضروری است. این ویتامین همراه با ویتامین D در ایجاد و استحکام ساخت استخوانی بدن نقش داشته و غالباً در مواد غذایی همراه با مقدار کمی ویتامین D حضور دارد.
از خصوصیات قابل توجه دیگر این ویتامین بالا بردن مقاومت بدن در برابر عفونتها است که خود مکملی برای ویتامین C محسوب می‌شود.
اما این ویتامین برای چشم یک عنصر حیاتی محسوب می‌شود و نه تنها باعث بهبود بینایی و جلوگیری از ضایعات ناشی از عفونتهای چشمی می‌شود بلکه در درمان شب کوری، زخمهای قرنیه و لکه‌های رسوبی چشم تنها داروی مؤثر است. از همین رو ویتامین A را ویتامین چشم نامیده‌اند.
پس به طور مطلق می‌توان اثرات ویتامین A را در چهار قسمت طبقه‌بندی کرد.
1- رشد و نمو خصوصاً شکل‌گیری اسکلت
2- ترمیم زخمها
3- کارآیی سیستم بینایی
4- کارآیی غدد درونی بدن و تولید هورمون

1- وجود یک استخوان‌بندی محکم، قوی و درشت همواره یک مزیت محسوب شده است. ویتامین A به عنوان یک مکمل ضروری برای ویتامین D در ایجاد یک استخوان‌بندی مناسب و قوی به خصوص در دوران رشد یعنی 3 ماهگی تا 21 سالگی همواده مورد نیاز بوده و کمبود آن می‌تواند منجر به اختلالاتی هر چند جزئی در این سیستم گردد.
2- ویتامین A نقش بسیار مهمی در ساختار بافتهای عضلانی بر عهده داشته و همراه با ویتامین‌های B2، B5، C و D در بازسازی آنها شرکت می‌کند. به همین دلیل گروهی از متخصصین جراحی این ویتامین را در ارتباط با زخمها و آسیب دیدگی‌ها تجویز می‌کنند که مزیت این کار علاوه بر کمک به بهبود سریع‌تر آسیب‌ها، خاصیت ضد عفونی کنندگی آن به همراه ویتامین C است.
3- ویتامین A به وسیلة رتینول نقش بسیار مهمی در کارآیی سیستم بینایی بر عهده دارد. زیرا شفافیت و در نتیجه سلامتی تمام قسمتهای جلویی چشم و تطابق آن با نور را تضمین می‌کند.
این ویتامین نقش عمده‌ای در پیشگیری و درمان زخمهای قرنیه، لکه‌های رسوبی چشم و شب کوری داشته و کمبود آن باعث اختلال و از کار افتادگی سیستم بینایی می‌شود.
4- ویتامین A همراه و در کنار ویتامین E نقش عمده‌ای در فعالیت‌های دستگاه تناسلی و تولید هورمون‌های جنسی دارند. همچنین این ویتامین در کنار سایر ویتامین‌های نقش خاصی در کارآیی غدد درون‌ریز ایفا می‌کند. به همین علت است که این ویتامین را به مقدار زیاد می‌توان در جگر و کلیه احشام و طیور به دست آورد.

موارد مصرف ویتامین A

بار دیگر تأکید می‌کنیم اصولاً با توجه به سیستم و فرهنگ تغذیه در ایران ما اصولاً به ندرت و در موارد معدودی شاهد کمبود ویتامین A هستیم و با تغذیه‌ای در حد معمولی تمام نیازهای بدن انسان به این ویتامین برطرف می‌شود و مصرف بیش از حد آن هم عوارضی دارد که در بخش اثرات ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین A آمده است.
مصرف مداوم سبزیجات تازه نه تنها بهترین منبع برای ویتامین A محسوب می‌شود بلکه باعث بهبود عملکرد سیستم گوارش بوده و مصرف آنها حداقل دو بار در هفته توصیه می‌شود.
اما موارد مصرف ویتامین A در دو بخش بررسی می‌شود:
الف- در افراد زیر 22 سال
در این سنین با توجه به رشد بدن، سن پایین و عدم توانایی بدن در پاسخ‌گویی به شک‌های غذایی، کمبود این ویتامین باعث عوارض شدیدی همچون شب کوری، خشکی پوست، تأخیر در رشد، راشیتیسم، تأخیر در رشد دندان نوزادان، بیماری غدد، پوسیدگی دندان و بروز دیر هنگام علائم بلوغ به علت تولید کم هورمون‌ها می‌شود که در همة این عوارض با مصرف منابع طبیعی ویتامین A و در مواردی نیز همچون کمبود مفرط ویتامین A از منابع دارویی ویتامین A استفاده می‌شود.
در مورد خشکی پوست و ترک خوردگی آن پماد ویتامین A+D و نیز پماد ویتامین A که در داروخانه‌های با قیمت مناسب یافت می‌شود توصیه می‌شود.
ب- در افراد بالای 23 سال
در بزرگسالان اصولا ما نیاز به این ویتامین را به صورت دارو و یا مکمل جز در موارد کمبود مفرط احساس نمی‌کنیم و در بیشتر موارد تغییر رژیم غذایی و حتی اضافه کردن مثلا یک هویج به تغذیه روزانه می‌تواند نیاز بدن به این ویتامین را برطرف کند. البته در مناطق خشک و نیز افرادی که پوست آنها در معرض آفتاب شدید، مواد شیمیایی، تحریکات منجر به قرمز شدن و خشکی قرار دارند به شدت استفاده موضعی و استعمال خارجی این ویتامین برای پوست توصیه می‌شود.
همچنین برای زنانی که نسبت به شفافیت و سلامتی پوست خود اهمیت قائل‌اند استفاده از این ویتامین به صورت کرم در طول شب و به شدت توصیه می‌شود.
در مواردی نیز کمبود مقطعی این ویتامین می‌تواند منجر به اختلال در بینایی به صورت تار بینی، شب کوری، خشکی و زخم شدن قرنیه، ورم لثه‌ها، فشار خون، بی‌خوابی، سنگهای کلیوی، ورم اعصاب چشم، ورم گوش و لکه‌های رسوبی تیره بر روی چشم گردد که با مصرف ویتامین A به سرعت رفع می‌شوند.
اما یکی از مهمترین کاربردهای ویتامین A ترمیم زخم‌ها است که از پماد آن به صورت موضعی برای جلوگیری از عفونت و نیز بهبود سریعتر زخم‌ها استفاده می‌کنند.

عوارض کمبود و عوارض مصرف بیش از حد ویتامین A

عوارض کمبود ویتامین A:
کمبود ویتامین A در بدن ابتدا به دو صورت نمود پیدا می‌کند. اختلال در سیستم بینایی و خشکی پوست.
کمبود ویتامین A باعث کاهش حساسیت شبکیه می‌شود. علت این امر تأخیر در بازسازی ماده رنگی در دستگاه بینایی است پس از این مرحله پوست خشک شده و سپس ترک می‌خورد. اگر در این مرحله نیز کمبود ویتامین A برطرف نشود منجر به میگرن، ناراحتی‌های سیستم گوارش، ضعف مفرط و در نهایت در صورت رژیم غذایی کاملا فاقد ویتامین A پس از دو ماه منجر به مرگ می‌گردد.
بار دیگر تأکید می‌کنیم با فرهنگی تغذیه‌ای موجود درایران عملا امکان بروز کمبود ویتامین A در فرد وجود ندارد و در صورت بروز هم با مصرف روغن جگر ماهی، شیر چرب، کره، سبزیهای دارای کاروتن یعنی هویج، جعفری، گل کلم، اسفناج، فلفل، کاهو، نخود فرنگی، گوجه فرنگی، کدو و سایر منابع طبیعی به سرعت رفع می‌شود. البته در موارد حاد کمبود این ویتامین تزریق عضلانی ویتامین خالص صورت می‌گیرد که بسیار نادر است.

عوارض ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین A:
ابتدا باید بگوییم که امکان به وجود آمدن حالت هیپرویتامینی ناشی از ویتامین A با تغذیة طبیعی و منطقی تقریباً به هیچ وجه وجود ندارد.
اما مواردی نیز وجود دارد که به علت رژیم غذایی خاص مملو از ویتامین A که به اشتباه و اصولا توسط افراد ناآگاه توصیه شده است این حالت به وجود می‌آید که آن را در دو قسمت بررسی کرده‌ایم.
در افراد زیر 15 سال:
هیپرویتامینی در مرحله اول در این سنین با بی‌اشتهایی آغاز می‌شود و به دنبال آن حالت تهوع، استفراغ و حتی بحرانهای تشنجی همراه با ضربان تند در کودک مشاهده می‌شود. دراکثر موارد هیپرویتامینی A در کودکان مشکل استفادة مداوم کودک از پورة هویج به صورت جایگزین شیر مادر بوده که در موارد حاد حتی منجر به خشکی شدید پوست، ریزش مو، بزرگی کبد و ضعف مفرط نزدیک به غش می‌شود. همچنین داشتن یک رژیم غذایی با ویتامین A بالا می‌تواند استخوانی شدن قشر خارجی استخوانهای بلند و جوش خوردن پیشرس قسمت غضروفی استخوانها و در نهایت به هم خوردن نظام استخوان بندی کودک گردد.
در بزرگسالان:
مشاهدة هیپرویتامینی در بزرگسالان کاملا استثنائی است و تنها درمواردی از آن در قطب که استفاده از جگر خرس و فک به وفور صورت می‌گیرد مشاهده شده است. البته تزریق عضلانی این ویتامین با استفاده مداوم از قرص‌های ویتامین A می‌تواند این حالت را به وجود آورد. عوارض این هیپرویتامینی در بزرگسالان به صورت خستگی و تنبلی، دردهای پشت سر، سرگیجه، تهوع و استفراغ، پوسته پوسته شدن، ریزش مو، دردهای استخوان، بزرگ شدن کبد، اختلال شدید در بینایی ظهور پیدا می‌کند.

ویتامین A و بدنسازی

مهمترین عامل برای داشتن اندامی موزون و هماهنگ داشتن یک استخوان‌بندی محکم، قوی و درشت است. این امر هر چند امری به ظاهر ارثی است اما تغذیه و مراقبت‌های دوران رشد نقش عمده و مؤثری در صحت این سیستم ایفا می‌کند.
ویتامین A همراه با ویتامین D در استخوان سازی و استحکام این سیستم همکاری داشته و کمبود آن در دوران رشد می‌تواند به معنای یک فاجعه باشد. البته در رشد و فعالیت‌های عضله سازی هم این ویتاین نقش دارد اما از آنجا که در این عملکرد ما به میزان بسیار کمی ویتامین نیاز داریم.
در حالت عادی و معمولی نیازی به استفاده از مکمل‌ها و کنستانتره‌های این ویتامین نداریم.
اما برای بدنسازان حرفه‌ای و نیز بدنسازان آماتوری که با تمرینات سنگین سعی در حرفه‌ای شدن دارند به علت فعالیت بیشتر و بهتر غدد درون‌ریز و تولید هورمون‌های گوناگون نیاز بیشتری به این ویتامین احساس می‌شود اما استفاده از قرص‌های خوراکی و آمپول‌های تزریقی ویتامین A به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
توصیه ما استفاده روزانه از قرص‌های استاندارد مولتی ویتامین و سبزیجات فیبرین زرد مثل هویج، گوجه فرنگی و سایر غذاها و منابعی است که در بخش منابع طبیعی این ویتامین است.
استفاده از سبزیجات فیبرین زرد رنگ علاوه بر تأمین مقادیر زیادی از ویتامین A باعث بهبود عملکرد سیستم گوارش و هضم بهتر غذا می‌گردد.

عضله سازی و چربی سوزی

پیشنهاد

همانطور که از عنوان پیام پیداست این مطلب را می خواهم به حجم گیری و ساخت عضله اختصاص  دهم . عضله سازی مهمترین هدف این ورزش است و تمرین به مدت طولانی بدون افزایش وزن می تواند کابوس هر بدنسازی باشد . اما برای عضله سازی باید همه شرائط آن محیا شود و هرکدام که به قول معروف لنگ بزند کار مشکل یا غیر ممکن خواهد شد .

1-      خوردن حداقل 8 لیوان آب در روز ( 2 تا 2.5 لیتر ) – این موردی است که اغلب کم اهمیت تلقی می شود ولی بسیار مهم است به چند دلیل –70 درصد وزن بدن و همینطور عضله از آب تشکیل شده و برای رشد و  تغذیه و ریکاوری مناسب  عضله باید کاملا هیدراته باشد ضمن اینکه خوردن بیش از یک وعده پروتئین در روز به معنی بار اضافه برای کلیه هاست و حتما باید با خوردن آب زیاد در تصفیه خون از آمونیاک و اوره به کلیه ها کمک کرد خوردن آب باید در حدی باشد که ادرار همیشه شفاف و فاقد بوی تند باشد .

2-      به هیچ عنوان عضله سازی و چربی سوزی را همزمان در برنامه تمرینی خود در نظر نگیرید چرا که برای عضله سازی باید در بالانس مثبت کالری باشید ( حدود روزی 500 کالری اضافه تر بر متابولیسم پایه و مقدار انرژی که برای تمرین مصرف کرده اید ) به همین دلیل کربو هیدرات را در این دوره نه تنها برای کسب انرژی تمرین بلکه برای کالری مورد نیاز برای ریکاوری و عضله سازی در رژیم خود در نظر بگیرید پس توقع نداشته باشید کات بمانید و حجیم شوید .

3-      پروتئین – پروتئین – پروتئین  اهمیت این ماده غذائی بر هیچ کس پوشیده نیست ولی اگر فکر می کنید که با رژیم غذائی می توانید همه آمینو ها را به بدن برسانید و نیازی به مکملها که whey   یکی از بهترین آنهاست ندارید سخت در اشتباهید .

4-      مولتی ویتامین و مینرالها -  با این نحوه کشاورزی و دامداری مکانیزه روز به روز ارزش غذائی مواد عرضه شده در بازار کم تر می شود ولی بدنسازان با فشار و استرس شدیدی که به بدن وارد می کنند به هیچ عنوان مقدار ویتامنیها و مواد معدنی بدنشان را از رژیم غذائی نمی توانند کسب کنند و صد البته که خوردن دو کپسول مولتی ویتامین و  مینرال بسیار ساده است و اغلب نادیده انگاشته می شود .

5-      خواب و استراحت کافی یکی از راحت ترین کارها برای کسب حجم عضلانی است و نمیدانم چرا بسیاری بدنسازان که در باشگاه این همه زحمت و مشقت را تحمل می کنند روی قسمت راحت قضیه به خود سخت می گیرند و توجه چندانی نمی کنند  توجه داشته باشید که وقتی خواب هستید رشد می کنید نه هنگامی که در باشگاه هستید .

6-      ریکاوری صحیح و حساب شده - حداقل 72 ساعت استراحت به عضله ای که تمرین داده شده

با یک برنامه تمرین دقیق  و  مطابق با نیاز و تیپ بدنی شما –تغذیه مناسب و اصولی - حداقل 6 وعده که مهمترین آنها صبحانه  و وعده های قبل و بعد از تمرین هستند می توانید با کمی صبرو حوصله پیشرفت بدنی خود را ببینید .

بعد از 8 ساعت خواب شبانه و  روزه بودن بدن به حالت کاتابولیک و عضله سوزی می رود ( جالب اینکه در انگلیسی به روزه گرفتن fasting    گفته می شود و برای صبحانه شکستن روزه به کار می رود ) بنابراین صبحانه مهمترین وعده غذائی برای همه مردم و خصوصا بدنسازان به شمار می رود .

در مورد وعده پیش از تمرین کم وبیش اطلاع دارید اما وعده پس از تمرین اصطلاحی که برای این مورد به کار می رود پنجره رشد است عضلات بدن تا حدود یک ساعت و حداکثر یک ساعت و نیم بعد از تمرین کاملا  تهی از انرژی و تشنه گلیکوژن ( نوع قابل ذخیره گلوگز به صورت انرژی در عضلات ) است و اگر کربو هیدرات کافی به بدن نرسد نه تنها رشدی در عضلات نخواهید داشت بلکه بدن به سمت کاتابولیک و تجزیه و شکستن عضلات پیش می رود ضمن اینکه نوع کربو هیدرات مصرفی قبل و بعد  از تمرین کاملا با هم فرق دارد پیش از تمرین باید کربو هیدرات پیچیده و دیر هضم مصرف کرد که اصطلاحا با شاخص گلیسمیک پائین نام برده می شود تا به یک انرژی پایدار و یکنواختی در حین تمرین برسیم اما بعد از تمرین باید از قند های ساده به همراه پروتئین زود هضم ( مکلملها ) استفاده کنیم تا با  ترشح و افزایش شدید انسولین خون علاوه بر بارگیری سریع ذخائر انرژی عضلات از مزیت حمل آمینو ها بوسیله این هورمون سیال به عضلات بهره ببریم ( توجه کنید که از انسولین به آنابولیک ترین هورمون بدن نام برده می شود که ترشح زیاد آن در وقت مناسب به عضله سازی و زمان نامناسب به چربی اندوزی می انجامد )

منبع : www.getinshape.blogfa.com

استروئید ها این مطلب را حتما مطالعه کنید

وسیع ترین و حساس ترین ناحیه عوارض جانبی این داروها پوست می باشد . استروئید ها موجب خشن شدن پوست بخصوص در خانمها می شود .  اغلب استروئید ها پس از مصرف در بدن به دی هیدرو تستو سترون  تبدیل می شود ( بخصوص انواع تزریقی آن ) که موجب تحریک گیر نده های غدد سباسه و در پی آن افزایش ترشح این غدد می شود در این حالت پوست چرب و منافذ آن بسته می شود و فرد را مستعد ابتلا به انواع کیست های پوستی و اکنه می کند که در مردان عمدتا در نواحی پشت – شانه وسینه و در خانمها در صورت – پشت و شانه ها دیده می شود . که گاها این جوشها پس از بهبودی سوراخهای کوچکی روی پوست بر جا می گذارد و مشکلات روانی را در بردارد.

ضایعات و آسیب های کلیوی و کبدی از دیگر عوارض شایع سو مصرف ورزشکاران از استرو ئید ها است افزایش فشار خون شریانی عدم تعادل آب و الکترو لیت ها و افزایش غلظت مواد زائد از جمله مواد حاصل از متابولیزه شدن استروئید ها در کبد همگی سبب هدایت کلیه ها به عملکرد نادرست و تحمل استرس بیشتر می شود اما مشکلات کبدی از آنجا ئیکه فرآورده های تزریقی پایداری بیشتری دارند و بسادگی در ادرار قابل تشخیص هستند متاسفانه اغلب ورزشکاران به سمت استروئیدهای آنابولیک خوراکی روی آورده اند زیرا که حداکثر تا یکماه بعد از مصرف از بدن دفع می شوند اما عوارض کبدی بسیار شدیدی دارند . اختلالات قلبی عروقی و افزایش فشار خون نیز از پیامدهای دیگر مصرف این دارو ها است استروئید ها باعث افزایش سطح کلسترول و تری گلیسرید خون می شوند و همچنین افزایش عملکرد سیستم قلبی عروقی برای به حرکت در آوردن آب و الکترولیت های محتبس در سیستم و در پی آن افزایش فشار خون مزید بر علت است . احتباس آب و نمک علاوه در بافتها در خون و زیر پوست نیز حادث می شود که اغلب درچهره ورزشکار حالت پف آلود گی ایجاد می شود در پی این افزایش مایعات داخل عروقی و بافتی ورزشکار یک افزایش وزن کاذب را تجربه می کند که با قطع مصرف دارو و کاهش شدید وزن مشکلات روانی و افت روحیه فرد را به دنبال دارد . ایجاد سرطانهای خوشخیم و بدخیم از دیگر عوارض استروئیده است که شایع ترین آن سرطان پروستات  و بزرگ شدن آن است ضمنا تو مورهای کبدی نیز در برخی مصرف کنندگان مشاهده شده است .

به برخی داروهای متداول و اثرات و عوارض آنها

الف -  فرمهای خوراکی

تستسترون خوراکی بسیار کم جذب بدن می شود و قسمت اعظم آن در کبد متابولیزه شده و از بین می رود به همین علت از ترکیبات آن با متیل یا فرمهای دیگری که توان عبور از سد کبدی را داشته باشد استفاده می شود و یا بعضی انواع آن به صورت زیر زبانی مصرف می شود .

1-      متیل تستسترون :فرم خوراکی تستسترون که یک گروه متیل به کربن 17 الفا ان متصل است . تاثیر بسیار زیادی بر کبد وهمچنین در دوزهای بالا ژنیکو ماستی از عوارض حتمی آن است . افزایش وزن به دلیل احتباس آب ونمک از دیگر عوارض شایع آن است .  

2-      دیانابول :  با نام ژنریک متاندروستونولون در جریان جنگ جهانی اول و دوم و همچنین جهت درمان قربانیان قحطی زده در اروپا استفاده می شده است . مصرف طولانی مدت و دوزهای بالا این دارو موجب مسمومیت کبدی احتباس آب و افزایش فشار خون و ضربان قلب می شود . ژنیکو ماستی در الویت بعدی قرار دارد بروز رفتار تهاجمی و پر خاشگرانه از دیگر عوارض شایع آن است .

از دیگر داروهای استروئیدی خوراکی می توان به آندریول(فرم خوراکی تستسترون ) – پریمو بولان ( نوع تزریقی آن هم وجود دارد ) و اورابولین نام برد که جهت اختصار از توضیح آنها می گذرم دوستانی که اطلاعات بیشتری در این موارد یا سایر داروها می خواهند با ایمیلم تماس بگیرند .

ب- استروئید های تزریقی

1-   وینسترول : یکی از متداول ترین استروئید بین بدنسازان – ماده تشکیل دهنده آن استانوزولول همانی است که بن جانسون را به رکورد افسانه ای دوی 100 متر المپیک سئول رساند – این دارو توانائی بالائی در پروتئین سازی سطح سلولی و تحریک رشد بافتهای بدن دارد و در درمان سوختگیهای و زخمهای شدید ( خصوصا در مجروحین جنگی ) به کار می رود . استانوزولول یک پیش ماده از دی هیدرو تستسترون است به همین علت آروماتیزاسیون و بروز احتباس آب تا حد زیادی کمتر است . ضمنا بر خلاف اکثر استروئید ها که محلول در چربی هستند محلول در آب است و نیم عمر این دارو در بدن  نسبت به سایر استروئید ها  کمتر است ودر فرمهای خوراکی نیز عرضه می شود . تغییر در رفتار های اجتماعی (پرخاشگری و ...) و عوارض گوارشی – سر درد – تغییرات سطح کلسترول خون و دردهای معده ای و روده ای در فرمهای خوراکی گزارش شده است .

2- ناندرولون دکانوات : در بازار بیشتر با عنوان دکادرابولین عرضه می شود و پایداری بسیار طولانی در بدن دارد ( تا 18 ماه پس از مصرف قابل ردیابی است ) وسبب ذخیره مقدار زیادی نیتروژن در عضلات و ایجاد بالانس بالای  آن در عضلات می شود که در صورتی که با تعادل مثبت کالری و تمرین شدید همراه باشد موجب رشد و پروتئین سازی در عضله می گردد که البته در زمانی که ورزشکار از مصرف بالای کالری و پروتئین زیاد در رژیم خود پیروی کند. از مهمترین عوارض آن تاثیر روی ترشح گنادو تروپین از هیپوفیز ( که موجب فرمان ترشح اسپرم از بیضه ها می شود – رجوع به مطلب استروئید ها قسمت اول ) و کاهش آن همچنین بروز عوارض آندروژنیک ( طاسی ) و ناتوانی جنسی می شود . ژنیکو ماستی با شدت کمتری به نسبت  مصرف مستقیم تستسترون صورت می گیرد.

3- تستسترون انانتات : این دارو فرم مصنوعی تستسترون  طبیعی به شمار می رود و در فرمهای تزریقی – چسب روی پوستی و ژل وکرم عرضه می شود . یک استروئید با دوره اثر طولانی است ومی تواند دوره های تزریق دو تا سه هفته  داشته باشد که متاسفانه اغلب ورزشکاران این فاصله بین تزریقها را رعایت نمی کند (گاهی کمتر از یک هفته ) ودر دوزهای خیلی زیاد – دارای خواص آنابولیکی بالا است و که فرد استفاده کننده در مدت کوتاهی به حجم وقدرت عضلانی بالائی دست پیدا می کند اما در صد عمده ای از افزایش وزن ناشی از تجمع آب و الکترولیت است .  بیسترین عارضه ای که در این مورد نمود می کند بروز خواص زنانگی و ژنیکو ماستی است – طبق مصوبه کمیته انضباطی فدراسیون بدنسازانی که دارای این عارضه باشند در همان وزن کشی از شرکت در مسابقات محروم می شوند – عارضه دیگر توقف اسپرم سازی و آتروفی بیضه ها است – تقریبا اکثر عوارضی که برای استروئید ها ذکر شد در مورد این دارو صادق است .

 از دیگر داروهای تزریقی میتوان به تستسترون سی پیونات  - تستسترون پرو پیونات – سوستانون  و امنادرین اشاره کرد .